Kính thưa các Thầy cô giáo, các em học sinh thân mến!
Chiến thắng ngày 30/4/1975 là thành quả vĩ đại trong sự nghiệp giái phóng dân tộc, giải phóng xã hội do Đảng ta và chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo, là trang sử hào hùng, chói lọi trên con đường dựng nước và giữ nước hàng ngàn năm lịch sử của dân tộc ta.
Nhân dịp kỉ niệm 46 năm ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước Thư viện trường THCS Liên Ninh xin được giới thiệu tới quý Thầy cô và các em cuốn sách đặc biệt của người chiến sĩ cách mạng.Cuốn sách có tựa đề:” Mãi mãi tuổi hai mươi” viết về liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc do tác giả Đặng Vương Hưng sưu tầm và giới thiệu, được NXB Thanh niên ấn hành vào tháng 10/2005, khổ sách 13,5x20,5cm dày 267 trang.
Ngay trên trang bìa là gương mặt tuấn tú với nụ cười tươi sáng của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc. Ảnh chụp lúc anh vừa đạt giải Nhất, học sinh giỏi môn Văn lớp 10 toàn miền Bắc. Anh sinh ngày 14/10/1952 tại làng Bưởi - Hà Nội, trong một gia đình nghèo, dù vừa đi học vừa tranh thủ làm phụ giúp gia đình nhưng suốt 10 năm học Phổ thông anh đều đạt được học sinh giỏi toàn diện.
Khi anh bước chân vào ngưỡng cửa Đại học là khi cuộc chiến tranh đang diễn ra ác liệt nhất trên đất nước Việt Nam, ở Đại học anh là sinh viên xuất sắc của khoa Toán – Cơ trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Anh có thể được chọn cho mình một con đường khác để vào đời, nhưng anh và cả thế hệ của anh, năm tháng ấy đã tạm gác bút nghiên, khoác lên mình màu áo lính. Các anh đã đi mà không tiếc tuổi hai mươi, đúng như lời thơ Thanh Thảo:
“Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình
Tuổi hai mươi làm sao không tiếc
Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc”
“Mãi mãi tuổi hai mươi” trước hết là một cuốn nhật kí đầy đặn theo đúng nghĩa của nó. Cuốn nhật ký được bắt đầu từ ngày 2/10/1971 (thời gian đầu của cuộc đời quân ngũ) và kết thúc ngày 24/5/1972 (trước khi hành quân vào tuyến lửa). Khoảnh khắc thời gian ngắn ngủi chưa đầy một năm, một lát cắt trong cuộc đời con người nhưng nó cho ta thấy thế giới tâm tư phong phú, thấy cả tâm hồn anh, con người anh. Và đằng sau đó, ta cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của cả một thế hệ đã sống và chiến đấu hết mình cho Tổ quốc thân yêu.
Ngay từ đầu, cuốn sách đã mở ra những trang đẹp nhất của tâm hồn anh với khát vọng ra đi, lý tưởng chiến đấu và ý thức trách nhiệm vì Tổ quốc. Anh viết: “Mình đã bắt đầu sống có trách nhiệm từ đâu, từ lúc nào? Có lẽ là từ 9/3/1971, tháng ba của hoa nhãn ban trưa, của hoa sấu và hoa bàng lang nước” và anh khát khao: “Chóng tới gia đình lớn. Nơi ta gửi gắm thời thanh xuân của mình”. Xuyên suốt cuốn nhật ký là khát vọng được vào tuyến lửa, giáp mặt quân thù.
Ngày 6/9/1971 anh lên đường nhập ngũ. Sau 28 ngày, anh đã ghi những dòng nhật kí đầu tiên. Từ đầu nhật kí theo bước chân anh lính binh nhì dày lên trong chặng đường hành quân của mình, cho đến cuối tháng 5/1972. Nghĩa là sau gần 7 tháng trời, vừa huấn luyện vừa hành quân vào mặt trận, mặc dù phải đi xa, đeo nặng, nhưng tranh thủ lúc nghỉ, ngày nghỉ, anh đã viết được 240 trang sổ tay. Anh đã ghi chép rất kĩ lưỡng những điều mắt thấy, tai nghe. Anh trải lòng mình qua những chân thật hồn nhiên, tinh tế trước những vùng đất anh qua, con người anh gặp…
Những dòng nhật kí ấy cho ta thấy một tâm hồn giàu rung cảm trước thiên nhiên, tha thiết yêu quê hương đất nước. Những dòng văn đẹp lấp lánh như làm sáng bừng lên ý chí và nghị lực của chàng trai Hà Nội, sáng bừng lên lí tưởng của cả một thế hệ đã hi sinh vì Tổ quốc thân yêu. Chắc hẳn khi đọc, chúng ta sẽ không thể quên được những dòng nhật kí của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc khi anh viết lên những cảm nhận của mình về thiên nhiên bình dị mà thân thuộc: “Chân bước trên rơm thơm, khó ai định liệu được mình còn ao ước cuộc sống nào hơn thế nữa". Chính vì yêu tha thiết quê hương đất nước, người thanh niên ấy đã xây đắp cho mình một ý chí, nghị lực sống và chiến đấu hết mình cho Tổ quốc. Ngày 24/12/1971, liệt sĩ đã viết những dòng nhật kí đầy tâm huyết sau khi anh đọc xong cuốn tiểu thuyết nổi tiếng “Thép đã tôi thế đấy” . Cuốn sách viết về chàng thanh niên Pa-ven – một Đảng viên trẻ tuổi của Đảng cộng sản Liên xô đã sống hết mình cho đất nước, cho nhân dân. Trước hình ảnh của Pa-ven, anh đã viết: "Mình thèm khát được sống như thế. Sống trọn vẹn cuộc đời mình cho Đảng, cho giai cấp. Sống vững vàng trước những cơn bão táp của cách mạng và của cuộc đời riêng”.
Đầu năm 1972, ở chiến trường mặt trận Trị- Thiên- Huế, quân và dân ta đã giành được những thắng lợi rực rỡ, tạo tiền đề cho đại thắng mùa xuân năm 1975. Ngày 4/4/1972, liệt sĩ đã viết: “Đài phát thanh đang truyền đi tin chiến thắng rực rỡ của tiền tuyến ở mặt trận Trị- Thiên- Huế ở đường 9, Cam Lộ, Gio Linh, đã diệt 5.500 tên địch; 10 vạn đồng bào nổi dậy- Đài phát thanh tiếng nói Việt Nam đã phải mở thêm các buổi phát thanh để truyền tin chiến thắng của những ngày sôi nổi, niềm tin chiến thắng của một dân tộc hôm nay. Ừ! chính trong quân đội, mình đã nghe niềm vui ấy dâng lên trong lồng ngực…”
Lật từng trang sách, chúng ta sẽ gặp một tâm hồn, một cuộc đời thật đẹp. Chúng ta sẽ được sống lại những tháng ngày bi tráng mà hào hùng của lịch sử dân tộc với chiến trường Quảng Trị, với dòng sông Thạch Hãn lịch sử - nơi mà bao liệt sĩ đã ngã xuống, đã gửi tuổi thanh xuân của mình cho sóng nước mênh mang.
Cuốn nhật kí dừng lại tại ngã ba Đồng Lộc ngày 03-6-1972 khi anh chuẩn bị vào chiến trường. Những dòng cuối cùng anh viết dường như gấp gáp: “Kính chào hậu phương. Chào gia đình và người tôi yêu. Đêm nay tôi đi. Nhất định có ngày trở về Thủ đô yêu quí của lòng tôi”.
Ngày 30- 4 -1975 đã qua nhưng Nguyễn Văn Thạc không về, bao nhiêu người nữa như anh không về.
Hỡi ôi, chiến tranh đã tước đi thanh xuân của anh, anh đã hi sinh khi mới chưa đầy 10 tháng tuổi quân và chớm 20 tuổi đời. Cũng như bao người lính khác, anh bình thản vào trận, bình thản biết mình có thể ngã xuống. Và cái anh để lại cho đời, khi sự sống đã hiến dâng cho đất nước, là cuốn sổ ghi chép này và những bức thư gửi cho gia đình và người con gái anh yêu.
Ôi...một thời khói lửa chiến tranh vừa đau thương ác liệt vừa bình dị, vừa dữ dội vừa yên lành...
Suy ngẫm về trang viết cuộc đời của người con trai Hà Nội- liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc xin dẫn lại những dòng anh gửi gắm lại cho tất cả những ai đang được sống hôm nay: “Ừ, nếu như tôi không trở lại – Ai sẽ thay tôi viết tiếp những dòng sau này? Tôi chỉ ao ước rằng ngày mai, những trang giấy còn lại đằng sau sẽ toàn là những dòng vui vẻ và đông đúc. Đừng để trống trải và bí ẩn như những trang giấy này”.
Đọc cuốn “Mãi mãi tuổi hai mươi” để biết thêm một con người, một cuộc đời “…Ở một thời mà đến được với mọi thời”. Hơn thế nữa, tuổi trẻ chúng ta hôm nay được sống trong một đất nước độc lập, tự do, nền độc lập tự do được đánh đổi không ít máu xương của các thế hệ cha anh đi trước. Vì vậy chúng ta phải biết quý trọng hơn cuộc sống mình đang có và hãy đóng góp phần mình viết tiếp những dòng mới, những dòng vui tươi của dân tộc như lời nhắn gửi mong ước của anh.
Vượt lên lối ghi chép đơn giản, thông thường của một cuốn nhật ký, “Mãi mãi tuổi hai mươi” mang tầm vóc của một tác phẩm văn chương đích thực, được viết một cách chân thực, không chịu sự gò bó nào trong cách viết, âm hưởng chung của cuốn nhật kí là tinh thần lạc quan. Cuốn nhật kí không chỉ mang đậm tính thời sự mà ở đó còn chứa cả tính giáo dục nhân văn sâu sắc
Cuốn nhật kí "Mãi mãi tuổi hai mươi" của liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc là cuốn sách hay và ý nghĩa.
Kính mời thầy cô và các em hãy đến thư viện trường để đọc cuốn nhật kí chiến trường quý giá này.